Het gaat om de kwaliteit van het leven in de laatste fase
Wat is palliatieve zorg? Veel mensen zullen het antwoord op deze vraag schuldig blijven. Palliatieve zorg, de zorg aan mensen die niet meer beter worden, wordt steeds vaker thuis geboden en dat verdient meer aandacht. In de week van 12 tot en met 19 oktober 2024 staat palliatieve zorg volop in de spotlights.
Zaterdag 12 oktober 2024, Noordhollands Dagblad, edities IJmuider Courant en Haarlems Dagblad
Verslaggever: Arthur de Mijttenaere
Fotograaf: United Photos/Toussaint Kluiters
Als je eenmaal beseft dat je niet meer beter wordt, ziet de toekomst er opeens heel eindig uit. In deze levensfase kunnen mensen steeds vaker thuis blijven wonen, terwijl gespecialiseerde verpleegkundigen langskomen voor een infuus, een chemokuur of wondverzorging. Ze hoeven niet telkens naar het ziekenhuis.
Dat deze zorg thuis veel voordelen biedt, vertellen Anne Vos van ViVa! Zorggroep en Bente Voogd van De Zorgspecialist. Zij hebben ruime ervaring met hulp aan mensen in deze levensfase, die enkele weken of enkele jaren kan duren. Het gaat vaak om mensen die nog volop in het leven staan, maar getroffen zijn door kanker, hart- of longproblemen. Mensen vinden het fijn om in deze levensfase in een vertrouwde omgeving te blijven, vertelt Bente Voogd: ,,Thuis is meer rust en een gevoel van veiligheid. Kortom, er is gewoon minder stress.’’
Comfort
In plaats van genezing, gaat het om comfort en ondersteuning. Hoeveel pijn heeft iemand? Zit hij nog goed in zijn vel en voelt iemand nog wel dat hij er toe doet? Palliatieve zorg heeft sociale, medische, emotionele en spirituele kanten. Anne Vos vindt als gespecialiseerd verpleegkundige het sociale aspect misschien wel het belangrijkst. Voor haar betekent dat het voeren van goede gesprekken en zij geeft een praktijkvoorbeeld. ,,Vorige week was ik bij een meneer, die last had van neerslachtigheid. Hij had dat niet aan zijn vrouw verteld, maar vertrouwde dat wel aan mij toe. Zijn vrouw kreeg dat toen ook te horen, terwijl ze al heel goed besefte hoe haar man er aan toe was. Het taboe om erover te praten hadden we toen doorbroken.’’ Het gesprek gaf het echtpaar een gevoel van opluchting.
Gesprek
Anne heeft meer van zulke ervaringen. In haar werk probeert ze angsten en andere psychische klachten weg te nemen. ,,Een mevrouw wilde haar dochter niet belasten met een gesprek over de dood, via mij is dat gesprek toch tot stand gekomen en kwam deze mevrouw dichter bij haar dochter te staan. Soms kun je de olifant in de kamer laten verdwijnen, zodat familieleden waardevolle, gesprekken kunnen voeren en meer leuke dingen samen kunnen doen.’’ Apart een gesprek voeren met familieleden is ook belangrijk, omdat zij overbelast kunnen raken door de zorg. Ook kan het nuttig zijn praktische adviezen te geven over een testament of een euthanasieverklaring.
Kwetsbaar
Verpleegkundigen in de palliatieve zorg leren deze mensen kennen op een kwetsbaar moment in hun leven, vertelt Anne Vos. ,,We zijn vreemdelingen in iemands leven, maar bouwen tegelijkertijd een diepere band op. Daardoor kan het werk ook voor onszelf confronterend zijn.’’
De kunst is het iemand tijdens zijn laatste levensfase zo prettig mogelijk te maken en dat is meer dan het tijdig verstrekken van de juiste medicijnen. Het gaat om de kwaliteit van het leven in de laatste levensfase, benadrukt Bente Voogd. Zij vertelt hoe zij met een speciale tillift zorgde dat een bedlegerige man nog een keertje in de zon in de tuin kon zitten. ,,Dat was een laatste wens van hem, maar het kan ook gaan om lekker eten of het kijken naar het songfestival met je dochter.‘’
Anne Vos heeft daar een favoriet citaat over: ’Lééf voordat je doodgaat’. Een motto dat volgens haar zeker moet gelden voor de mensen die van de dokter hebben gehoord dat ze niet meer beter worden.
Bij ViVa! Zorggroep zijn veertien collega’s in het medisch-technisch team dat palliatieve zorg biedt, bij De Zorgspecialist zijn dat ongeveer 25 collega’s. De bedoeling is dat beide zorgorganisaties op dit vlak nauwer gaan samenwerken, om elkaar te versterken. Doordat meer mensen tot op hogere leeftijd thuis blijven wonen, neemt de vraag naar palliatieve thuiszorg toe.
Verschil
Bente Voogd: ,, Mensen moeten weten dat wij hen kunnen ondersteunen. Het gaat hierbij om alles rondom de ziekte. Voor henzelf en voor hun naasten. Daarin kun je in de palliatieve thuiszorg echt het verschil maken.”