Huisarts en specialist ouderengeneeskunde samen in de wijk
Heb je al eens gehoord van de specialist ouderengeneeskunde? Misschien wel in de rol van ‘ouderenarts’ in het verpleeg- of verzorgingshuis of geriatrische revalidatie. Minder bekend is dat een specialist ouderengeneeskunde ook op huisbezoek komt. Onze collega en specialist ouderengeneeskunde Susanne de Man en Marjolijne Markvoort, huisarts in medisch centrum Oude Jacobus in Akersloot trekken samen op om hun oudere patiënten zo gezond en vitaal mogelijk te houden.
Samen aan het werk voor de beste zorg
Waar een huisarts patiënten van jong tot oud ziet, is de specialist ouderengeneeskunde de expert op het gebied van mensen die ouder zijn. ‘Het voordeel van de samenwerking met een specialist ouderengeneeskunde in de wijk, is dat ouderen thuis of in hun eigen woonomgeving worden geholpen. Ze hoeven niet naar een specialist in het ziekenhuis. Eerstelijns behandeling noemen we dat’, vertelt Marjolijne.
In deze eerste lijn zijn de huisartsen de behandelend artsen van alle ouderen. De specialist ouderengeneeskunde wordt erbij gevraagd als iemand kwetsbaar is of een ingewikkeld ziektebeeld heeft. Marjolijne: ‘Als huisarts werk je vaak ziektegericht. Je luistert naar de klacht en zoekt daarvoor naar de juiste oplossing. We merken echter steeds vaker dat de klacht waarmee iemand bij ons komt maar een deel is van wat er echt aan de hand is. Om dat goed uit te zoeken, schakelen we Susanne in.’
Kijken naar de hele mens
Voor het consult komt de specialist ouderengeneeskunde of de verpleegkundig specialist bij mensen thuis. ‘Zo’n afspraak duurt ongeveer anderhalf uur’, zegt Susanne. ‘We kijken naar de hele mens, met een brede blik. Wat zijn de klachten en welke gevolgen hebben deze gezondheidsproblemen op het dagelijkse leven van de patiënt en zijn of haar omgeving. Zijn het sociale, psychologische of lichamelijke problemen of een combinatie. Maar ook: hoe zorgt iemand voor zichzelf, is iemand alleen of is er een netwerk van naasten? Omdat ik bij de mensen thuis kom, kan ik met eigen ogen zien hoe ze wonen en of dat nog past bij de levensfase. Op basis van al deze informatie stel ik vast wat er aan de hand is en schrijf ik een advies. Ik geef daarbij welke oplossingen en mogelijkheden ik zie. Meestal is de volgende afspraak dan weer met de huisarts. Soms is een verwijzing naar het ziekenhuis nodig, of vervolg ik zelf het ziektebeloop en zijn er daarom nog vervolgafspraken met mij.’
Iedereen wordt oud op zijn of haar eigen manier
Kleine veranderingen zorgen er vaak al voor dat mensen hun zelfstandigheid kunnen behouden of zich kunnen herpakken. Bijvoorbeeld met hulp van zorgtechnologie of zorghulpmiddelen. Ook de hulp inschakelen van andere experts hoort tot de mogelijkheden. Susanne vervolgt: ‘Na een diagnose dementie of beroerte kan ik mensen aanmelden bij een casemanager ter ondersteuning. Ook heb ik korte lijnen met andere behandelaren zoals de psycholoog, fysio- en ergotherapeut, diëtist en logopedist die, net als ik, gespecialiseerd zijn in de ziektebeelden die bij ouderen horen.’
Marjolijne: ‘We kunnen veel ziekten behandelen. Er zijn potjes en pilletjes voor van alles. We kunnen opereren en nóg een keer opereren. Tegelijkertijd moet er ook ruimte zijn voor acceptatie: dit is wat het is. Voor de één is dat makkelijker dan voor de ander.’ Susanne knikt: ‘Mensen vinden het regelmatig lastig om te accepteren dat veranderingen in je lijf of psyche horen bij het ouder worden. Soms wegen bijwerkingen van medicijnen of de pijn en periode van behandeling en herstel niet meer op tegen wat je er echt mee bereikt. We merken dat het een opluchting kan zijn als ook dat een keer duidelijk wordt besproken.’
Waardevol voor de mantelzorger
Niet alleen patiënten worden wijzer van het gesprek met Susanne. Ook voor de partner of kinderen die voor hun naaste zorgen, is de informatie die naar boven komt vaak verhelderend. Marjolijne: ‘De ervaring is dat mantelzorgers vaak pas laat aan de bel trekken. Ze vinden dat ze zelf voor hun naaste moeten zorgen. En dat terwijl ze zelf ook ouder worden of in het geval van een ouder/kindrelatie een druk leven hebben met het eigen gezin en werk. Of ze kennen onvoldoende de weg naar hulp. Dat kan directe ondersteuning zijn in de zorg voor de naaste, maar ook ondersteuning voor de mantelzorger zelf. Handvatten om het samen goed vol te houden.’ Susanne lacht: ‘Het is ook ingewikkeld om uit te zoeken waar je welke zorg of hulp kunt aanvragen. Ik ben blij als we mensen op het goede spoor kunnen zetten’. Marjolijne sluit af: ‘Wanneer huisartsen en de specialist ouderengeneeskunde samenwerken in de wijk komen we tot betere oplossingen, betere zorg.’
